Mae datgysylltu yn un ffordd y mae’r meddwl yn ymdopi â gormod o straen, er enghraifft yn ystod digwyddiad trawmatig. Efallai y byddwch yn datgysylltu hyd yn oed os nad oes gennych anhwylder datgysylltol oherwydd gallai fod yn symptom o gyflwr iechyd meddwl arall.

Fel arfer mae’n disgrifio’r profiad lle rydych yn teimlo eich bod wedi datgysylltu mewn rhyw ffordd oddi wrth y byd o’ch cwmpas neu oddi wrth eich hun.

I nifer o bobl, mae datgysylltu yn ymateb naturiol i drawma na allant ei reoli. Gall fod yn ymateb i un digwyddiad trawmatig neu drawma parhaus.

Mathau o anhwylderau datgysylltiol

Mae anhwylderau datgysylltiol yn cynnwys:

• Anhwylder Hunaniaeth Ddatgysylltiol (Dissociative Identity Disorder)
• Anhwylder Dadwireddu a Dadbersonoli (Depersonalisation and derealisation disorder)
• Amnesia Datgysylltiol (Dissociative amnesia)
• Anhwylder Datgysylltiol Penodedig Arall
• Anhwylder Datgysylltiol Amhenodol

Amnesia Datgysylltiol

Bydd gan rywun sydd ag Amnesia Datgysylltiol fylchau yn eu bywydau lle na allant gofio gwybodaeth amdanynt eu hunain neu ddigwyddiadau.

Efallai y byddant hefyd yn methu â chofio gwybodaeth bwysig am bwy ydynt, hanes eu bywyd neu ddigwyddiadau penodol. Gallent hefyd anghofio talent neu sgil a ddysgwyd.

Mae’r bylchau hyn yn y cof yn llawer mwy difrifol nag anghofrwydd arferol, ac nid ydynt yn ganlyniad i gyflwr meddygol arall. Mae rhai pobl sydd ag Amnesia Datgysylltiol yn eu cael eu hunain mewn llefydd rhyfedd heb wybod sut y cyrhaeddont yno. Efallai eu bod wedi teithio yno ar bwrpas, neu wedi crwydro yno mewn cyflwr dryslyd. Gall y cyfnodau gwag hyn barhau am funudau, oriau neu ddyddiau. Mewn achosion prin, gallant barhau am fisoedd neu am flynyddoedd.

Anhwylder Datgysylltiol Penodedig Arall

Profi symptomau datgysylltiol nad ydynt yn ffitio i unrhyw ddiagnosis arall. Bydd y person sydd yn rhoi’r diagnosis i chi yn esbonio pam nad ydy eich symptomau yn ffitio i mewn i unrhyw ddiagnosis arall.

Anhwylder Datgysylltiol Amhenodol

Profi symptomau datgysylltiol nad ydynt yn ffitio i unrhyw ddiagnosis arall ond nid yw’r person sy’n rhoi’r diagnosis i chi wedi esbonio pam, neu nad oes ganddynt ddigon o wybodaeth i wneud diagnosis llawn (er enghraifft mewn argyfwng). 

Taflen Drosolwg 

Angen trosolwg cyflym o'r cyflwr neu rannu gwybodaeth gyda rhywun arall?  Mae modd llawr lwytho taflen fer mae myf.cymru wedi ei greu ar Anhwylder Datgysylltiol YMA.