Beth yw gwytnwch?

Gwydnwch yw'r ffordd gadarnhaol yr ydym yn addasu i'r heriau a wynebwn mewn bywyd. 

Mae’n fwy na ‘bownsio’n ôl’, y gallu i addasu i galedi ac adeiladu cronfa o ffactorau amddiffynnol i wrthbwyso unrhyw risgiau y gallem eu hwynebu. 

Mae meithrin cydnerthedd nid yn unig yn berthnasol i’r unigolyn ond mae hefyd yn berthnasol i deuluoedd, perthnasoedd a’r system ehangach, boed yn ysgolion neu’n gymunedau.  

Sut allwch fod yn wydn? 

Mewn unigolion, gallai bod yn wydn gynnwys:

• Datblygu ystod o wahanol ffyrdd o feddwl sy’n cynnwys bod ag agwedd gadarnhaol, ‘rhoi cynnig ar bethau’ a bod yn barod i newid         cyfeiriad y meddwl os oes angen, yn hytrach na bod yn gaeth i un ffordd. 
• Y gallu i adnabod, rheoli a mynegi emosiynau 
• Y gallu i ddysgu o fethiant ac anfanteision eraill 
• ‘Grit’ (Duckworth, 2007) a ddisgrifir fel ‘dyfalbarhad ac angerdd am nodau hirdymor’ 

Mae rhai ffactorau gwydnwch teuluol yn cynnwys:  

• Ffocws ar ddarparu sefydlogrwydd a diogelwch 
• Darparu ymlyniadau cadarnhaol 
• Ystyriaeth a chydnabyddiaeth gadarnhaol 
• Addasu i golled neu adfyd  

Mae rhai ffactorau gwydnwch cymunedol yn cynnwys:

•  Synnwyr cryf o gysylltiad trwy dderbyniad ac undod 
•  Ffocws ar ddiogelwch 

Mae darparu’r offer i alluogi pobl ifanc i ddelio ag adfyd a ffocws ar bobl ifanc a allai brofi mwy o ffactorau risg yn flaenoriaeth i stem4. 

Gallai rhai o’r heriau a wynebwn fod yn eithaf penodol. Er enghraifft, mae llawer o bobl ifanc yn dweud wrthym eu bod yn gweld yr ysgol a'r elfennau niferus y mae'n rhaid iddynt eu hwynebu - cyfeillgarwch, dysgu, arholiadau, gwaith cartref, er enghraifft, yn straen.  

Gall adeiladu gwytnwch i ddelio â hyn ar lefel unigol gael ei alw’n ‘wydnwch academaidd.’ Mae gan wytnwch academaidd hefyd ystyr gwahanol o’i gymhwyso i ysgolion a sefydliadau addysg gan ei fod yn ymwneud â darparu’r amgylchedd a’r cymorth gorau i gwrdd â heriau academaidd. 

Weithiau mae angen i ni hefyd adeiladu gwydnwch i wrthdyniadau a themtasiynau fel y gallwn ddweud na neu reoleiddio ein hymddygiad i gynnal ein hunain. Mae gwytnwch digidol yn elfen bwysig wrth amddiffyn ymddygiad gormodol neu niweidiol.